Matične ćelije su nespecijalizirane mlade ćelije, koje se mogu neograničeno samoobnavljati i diferencirati u zrelije ćelije, sa specijaliziranim funkcijama. Mogu se izolovati iz različitih tkiva u različitim razvojnim periodima, pa se dijele na embrionalne, fetalne i adultne. Adultne, između ostalog, mogu biti izolovane i iz dentalnih tkiva. Mogu se izolovati iz zubne pulpe mliječnih i stalnih zuba, zubne papile, ćelija zubnog folikula i periodontalnog ligamenta, te drugih mekih i tvrdih orofacijalnih tkiva.
Na jednostavan i bezbolan način se mogu izolovati u stomatološkoj ordinaciji, a potom se pohranjuju u banke matičnih ćelija, odakle se mogu uzimati u slučaju potrebe za liječenjem nekih sistemskih oboljenja. Prikupljanje dentalnih matičnih ćelija je usko vezano za dječiju stomatologiju, jer se uglavnom prikupljaju pulpalne matične ćelije mliječnih zuba, ali se mogu prikupljati i nakon ekstrakcije stalnih zuba kod odraslih pacijenata (npr. umnjaka). Metode prikupljanja pulpalnih matičnih ćelija podrazumijevaju korištenje enzima za razgradnju pulpanog tkiva u svrhu dobivanja pojedinačnih ćelija, magnetski aktivirano sortiranje ćelija, fluorescencijom aktivirano sortiranje ćelija itd.
Osim iz zubne pulpe, mogu se uzimati matične ćelije iz dentalnog folikula, gingive, periosta, koštane srži viličnih kostiju itd.
Glavna uloga matičnih ćelija je osiguranje razvoja tkiva i reparacija oštećenih tkiva. Svoju primjenu nalaze u liječenju neurodegenerativnih oboljenja – Parkinsonove bolesti, multiple skleroze, kardiovaskularnih oboljenja, autoimunih oboljenja, ozljeda mozga i kičmene moždine, imunodeficijencija, koštanih bolesti, očnih i jetrenih bolesti itd. Pulpalne matične ćelije imaju potencijal za diferencijaciju u neurone, koštane ćelije, mišićne ćelije, melanocite, ćelije slične hepatocitima. Trenutno se istražuju i mogućnosti upotrebe ovih ćelija u endodonciji i parodontologiji. Pokazale su uspjeh u terapiji degeneracije rožnjače, a imaju potencijal za diferencijaciju i u ćelije slične mrežastim ganglijskim ćelijama mrežnjače, pa bi se mogle koristiti u terapiji degenerativnih očnih oboljenja. U in vitro uslovima su se pokazale kao izvor neurona i glija ćelija, pa bi se u budućnosti mogle koristiti za regeneraciju kičmene moždine.
Zbog velikog potencijala u regeneraciji tkiva i liječenju, u razvijenim zemljama svijeta se masovno razvijaju banke zuba (BioEden, Store-A-Tooth, StemSave). Prednosti su brojne. Zubna tkiva su zajamčeni trajni izvor matičnih ćelija, omogućuju autologni transplantat pacijentu do kraja života. Nakon transplantacije neće biti imunološke reakcije, nema odbacivanja transplantata ni potrebe za imunosupresivnom terapijom. Prikupljanje je vrlo jednostavno i bezbolno, a skladištenje jeftino. Za razliku od matičnih ćelija iz pupkovine, koje se mogu prikupiti samo na rođenju, dentalne matične ćelije se mogu prikupljati tokom cijelog života. Imaju potencijal za regeneraciju brojnih tkiva: vezivnog, koštanog, nervnog itd.
Mi entuzijasti vjerujemo u veliki potencijal regenerativne stomatologije, mada je ovo nova i mlada oblast medicine. Još uvijek je dosta toga na eksperimentalnom nivou, ali u bliskoj budućnosti očekujemo više kliničkih istraživanja i novih saznanja o mogućnosti iskorištavanja ovog posebnog biološkog materijala u terapijske svrhe.
Sviđa ti se Zubic Iva? Klikni na dugme ispod da me podržiš! Postani Patreon!